Uitvoeringsagenda Mest: ‘Tijd om het mestprobleem bij de bron aan te pakken’

juli 6, 2022

Uitvoeringsagenda Mest: ‘Het is tijd om het mestprobleem bij de bron aan te pakken’

De Brabantse Milieufederatie roept de provincie Noord-Brabant op om te komen met oplossingen en perspectief om het mestprobleem bij de bron aan te pakken. Op vrijdag 1 juli sprak Provinciale Staten over de Uitvoeringsagenda Mest 80%-versie.

Al een halve eeuw wordt er gesproken over het mestoverschot in Brabant. Door het enorme aantal varkens, kippen, geiten en niet-grondgebonden melkvee is er te veel mest en stankoverlast. Het mestprobleem is dan ook nog steeds niet opgelost.

Uitvoeringsagenda Mest

De provincie Noord-Brabant heeft nu een Uitvoeringsagenda Mest 80%-versie opgesteld met daarin voorstellen om het mestprobleem op te lossen. Maar wordt het probleem nu wél opgelost?

Het korte antwoord: nee. Het probleem wordt nog steeds niet bij de bron aangepakt.

“De verwachtingen van mestverwerking zijn in de praktijk nog steeds niet waargemaakt”, zegt BMF-adjunct-directeur Misha Mouwen. “Er is geen gezonde markt voor de verwerkte mest, de vraag ernaar is nog steeds miniem. Daarbij is en blijft het laten verwerken van mest voor boeren een enorme kostenpost. En laten we de impact voor de omwonenden niet vergeten.”

Natuur en omwonenden beschermen

De GGD waarschuwt al langer voor de overlast en gezondheidsrisico’s veroorzaakt door mestfabrieken.

Mouwen: “In de Uitvoeringsagenda wordt gesteld dat de negatieve effecten nu echt aangepakt gaan worden, maar het is onduidelijk hoe de provincie de bestaande overlast wil oplossen en nieuwe overlast wil voorkomen. De risico’s voor de volksgezondheid blijven dus voortduren.”

Om natuur en omwonenden te beschermen tegen ammoniak, fijnstof en stank stelt de BMF drie maatregelen voor:

1. Bouw géén nieuwe mestfabrieken;
2. Als deze er toch komen, bouw ze dan alleen op daarvoor geschikte industrieterreinen, die goed zijn ontsloten voor verkeer, op minimaal 500 meter afstand van burgerwoningen’;
3. Laat bovendien eerst de berekenmethode voor potentiële geuroverlast onafhankelijk evalueren en verbeteren. Laat eveneens eerst de effectiviteit van luchtwassers op mestfabrieken in de praktijk onafhankelijk onderzoeken.

• LEES INSPREEKBIJDRAGE
  Dank u wel voorzitter,

  Vandaag spreekt u over de Uitvoeringsagenda Mest.

  Ik ben blij dat uw Staten dit onderwerp bespreken, want onze provincie heeft een gigantisch mestprobleem door het enorme aantal varkens, kippen, geiten en niet-grondgebonden melkvee.

  Al in 1970 publiceerde het toenmalig ministerie van Landbouw en Visserij een rapport met de titel: ‘De afvoer en eliminatie van mestoverschotten’. Maar kunnen we nu, ruim een halve eeuw later, concluderen dat het probleem van mestoverschotten en vervuiling is opgelost? Het korte antwoord: nee.

  Een ambtenaar die meeschreef aan het mestadvies zei jaren later in NRC: “Ze gooien nu alles op technische oplossingen, de mestverwerking. Steeds blijkt weer dat ze er tegenvallers mee oplopen. Toch gaat men door.”

  Als BMF zijn we hoopvol en kijken graag vooruit, maar helaas moeten we concluderen dat de Uitvoeringsagenda Mest dat niet doet. Deze staat bol van de hoge verwachtingen uit het verleden, met mestverwerking als dé schijnoplossing voor alle milieuproblemen.

  De verwachtingen zijn in de praktijk nog steeds niet waargemaakt. Er is geen gezonde markt voor de verwerkte mest, de vraag ernaar is nog steeds miniem. Daarbij is en blijft het laten verwerken van mest voor boeren een enorme kostenpost. En laten we de impact voor de omwonenden niet vergeten.

  We zijn als BMF onvoldoende gerust op de aanpak van overlast en gezondheidsrisico’s veroorzaakt door mestfabrieken. Er wordt gesteld dat de negatieve effecten nu echt aangepakt gaan worden, maar het is onduidelijk hoe de provincie de bestaande overlast wil oplossen en nieuwe overlast wil voorkomen. De risico’s voor de volksgezondheid blijven dus voortduren. Ondanks vele waarschuwingen van de GGD.

  En als u nu denkt, die fabrieken hebben toch de modernste luchtwassers? Dan wijs ik u graag op het rapport ‘Knelpunten voor de mestverwaarding’ van het Nederlands Centrum voor Mestverwaarding. In het rapport van het kenniscentrum staat: “Van ammoniak en fijnstof is niet duidelijk of luchtwassers wel doen wat berekend wordt. Er zijn wel erkende luchtwassers, maar deze zijn voor stallen erkend. Mestverwerking (met varianten daarbinnen) is echter anders, en extrapoleren van cijfers is ‘pure luchtfietserij’.”

  Verder kunt u lezen dat geurberekeningen ‘nattevingerwerk’ worden genoemd en dat geurrapporten bij vergunningen vaak niet goed onderbouwd zijn. In de beantwoording van de technische vragen die hierover zijn gesteld, is aangegeven dat met deze bevindingen niets is gedaan. Ook wordt het met deze Uitvoeringsagenda mogelijk om zogenaamde ‘geavanceerde mestbewerking’ – oftewel industriële mestfabrieken – midden in het landelijk gebied te bouwen. In plaats van op industrieterreinen, zoals de Interim Omgevingsverordening nu zeer terecht voorschrijft.

  Voorzitter.

  Met dit alles in gedachte vraag ik mij af: Hoe garandeert u dat natuur en omwonenden worden beschermd tegen ammoniak, fijnstof en stank?

  Ter voorkoming van nieuwe overlast en gezondheidsrisico’s stellen wij de volgende drie maatregelen voor:

  1. Bouw géén nieuwe mestfabrieken;
  2. Als deze er toch komen, bouw ze dan alleen op daarvoor geschikte industrieterreinen, die goed zijn ontsloten voor verkeer, op minimaal 500 meter afstand van burgerwoningen’;
  3. Laat bovendien eerst de berekenmethode voor potentiële geuroverlast onafhankelijk evalueren en verbeteren. Laat eveneens eerst de effectiviteit van luchtwassers op mestfabrieken in de praktijk onafhankelijk onderzoeken.

  Na een halve eeuw is het tijd voor oplossingen en perspectief om het mestprobleem bij de bron aan te pakken. Investeer in een transitie naar een grondgebonden, natuurinclusieve landbouw in Brabant. Zo maken we ongezonde, ongewenste en onrendabele mestfabrieken overbodig. Dan hoeft u niet meer te vergaderen over de mestproblemen van gisteren en vandaag, maar kunt u werken aan de oplossingen van morgen.

  Dank u wel voor uw aandacht.

De vergadering van Provinciale Staten kan je hier terugkijken.