Tussenuitspraak uitbreiding drinkwaterwinning Gilzerbaan

januari 23, 2024

Tussenuitspraak uitbreiding drinkwaterwinning Gilzerbaan

Samen met Brabants Landschap hebben we als Brabantse Milieufederatie (BMF) beroep ingesteld tegen de vergunning voor het vergroten van de drinkwaterwinning Gilzerbaan. In september 2023 heeft de rechtbank in Breda dit beroep behandeld. Recent volgde een tussenuitspraak over de zaak. De rechter oordeelde dat er verder onderzoek nodig is naar de mogelijke effecten van de uitbreiding van de grondwaterwinning op natuurwaarden van de Regte Heide.

Vergunning voor extra onttrekking

Aan de Gilzerbaan in Tilburg wordt drinkwater gewonnen door Brabant Water. In 2020 is door de Provincie een vergunning Wet Natuurbescherming afgegeven voor het vergroten van de onttrekking van 14,7 miljoen m³/jaar naar 18 miljoen m³/jaar. Brabants Landschap en de BMF hebben beroep ingesteld tegen deze vergunning.

Zorgen over verdroogde natuur

Grote delen van Brabant zijn structureel verdroogd door het snel en efficiënt afvoeren van water en het omvangrijke gebruik van grondwater voor drinkwater. Dit is, in combinatie met de gevolgen van stikstofneerslag en klimaatverandering, een van de belangrijkste oorzaken van biodiversiteitsverlies.

We maken ons dan ook ernstig zorgen om ontwikkelingen waarbij meer grondwater onttrokken wordt, zeker bij al al verdroogde natuurgebieden. In het geval van de vergunning bij de Gilzerbaan gaat het om uitbreiding met ruim 20% van een al grote grondwateronttrekking, op korte afstand van het natuurgebied Regte Heide.

De natuurwaarden van de Regte Heide staan nu al onder druk door verdroging. Er zijn de afgelopen jaren al verschillende maatregelen uitgevoerd om dit te verbeteren, en aanvullende maatregelen zijn in voorbereiding. Maar de recente droge jaren hebben ook laten zien dat het gebied zeer kwetsbaar is voor verdere verdroging.

Onderzoek laat volgens Brabants Landschap en Brabantse Milieufederatie zien dat de extra waterwinning zou leiden tot een verdere daling van de grondwaterstand onder het natuurgebied de Regte Heide. Natuurschade is hierbij niet uit te sluiten. Dat is de reden dat beroep is aangetekend tegen deze vergunning.

Inhoud tussenuitspraak

Door de rechtbank is geconcludeerd dat op basis van bestaande onderzoeken onvoldoende duidelijk wordt of negatieve natuureffecten zijn uit te sluiten. Daarom is een onafhankelijke partij gevraagd hier aanvullend onderzoek naar te doen. Zolang er geen definitieve uitspraak is, heeft de rechtbank bepaald dat er geen extra grondwater mag worden gewonnen op deze locatie.

Werken aan herstel van de grondwaterstand

Het oplossen van de verdroging is in Brabant een grote opgave. Daarom hebben partners in Brabant afspraken gemaakt om te komen tot een duurzamer grondwatersysteem. Er is een Grondwaterconvenant (2021) gesloten, en een belangrijk advies uitgebracht door de Adviescommissie Droogte: Zonder water geen later (2022). Samen met andere partijen zijn we nu aan de slag om maatregelen te nemen die zorgen voor een omslag naar een steeds duurzamer grondwaterbeheer.

Brabants Landschap en de BMF zijn er van overtuigd dat het zorgen voor voldoende drinkwater samen kan gaan met het behoud en versterking van de natuur. Wel is een transitie in de drinkwatervoorziening nodig: het gebruik van drinkwater uit grondwater kan worden beperkt. Bedrijven en huishoudens kunnen zuiniger met water omgaan en voor een deel van de behoefte, bijvoorbeeld het toilet doorspoelen, kan regenwater worden gebruikt. We kunnen water ook meer hergebruiken, en meer drinkwater kan worden gehaald uit oppervlaktewater in plaats van grondwater. Ook de Droogtecommissie geeft in haar advies deze omslag in hoe we omgaan met grondwater aan.