Onderzoek: Brabant voldoet niet aan Europese regels bij aanpak droogte

september 10, 2021

Onderzoek: Brabant voldoet niet aan Europese regels bij aanpak droogte

Het Brabantse grondwaterbeleid voldoet niet aan de Europese regels om verdroging te voorkomen en natuur te herstellen. Dat blijkt uit onderzoek van Tilburg University en Universiteit Utrecht in opdracht van Natuurmonumenten, Brabants Landschap en de Brabantse Milieufederatie.

Ze roepen daarom de provincie en waterschappen op om in de nieuwe beleidsplannen snel stappen te zetten om de doelen en (juridische) verplichtingen rond verdroging te halen en zo te zorgen dat het Brabants watersysteem ook voor toekomstige generaties op orde komt en blijft.

DOWNLOAD ONDERZOEK

In Noord-Brabant wordt jaarlijks meer water aan de grond onttrokken dan er wordt aangevuld. Dat is zorgelijk, het leidt tot verdroging en is zeer slecht voor de natuur. En dat terwijl het een Europese verplichting is om te zorgen dat de natuur niet verder verslechtert, maar ook dat deze herstelt en verbetert.

Aanleiding voor de natuurorganisaties om onderzoek te laten doen, om op basis van feiten gezamenlijk tot snelle resultaatgerichte oplossingen te komen.

Onvoldoende herstel grondwaterbalans

Uit het onderzoek blijkt dat de waterplannen van de provincie Noord-Brabant en de Brabantse waterschappen naar verwachting de grondwaterbalans onvoldoende zullen herstellen. De uitkomsten geven aan dat er een grote urgentie is om verdroging effectiever aan te pakken.

Het onderzoek is uitgevoerd door de professoren K. Bastmeijer (Tilburg University), M. van Rijswick (Universiteit Utrecht) en J. Verschuuren (Tilburg University) en richt zich op de Europese Vogelrichtlijn en Habitatrichtlijn (Natura 2000-gebieden en soortenbescherming), de Europese Kaderrichtlijn Water en het Europese klimaatadaptatierecht.

Effecten verdroging op natuur

Brabantse natuur- en milieuorganisaties zijn zeer ongerust over verdroging in Noord-Brabant en de effecten daarvan op de natuur. En dat terwijl het een Europees verplichting is om te zorgen dat de natuur niet verslechtert, maar ook dat deze herstelt en verbetert. Hiervoor is het oplossen van de verdroging van de natuur noodzakelijk.

“Iedereen kent de dramatische beelden van de afgelopen jaren met leegstaande beken en vennen en eiken die sterven. Een redelijk natte zomer dit jaar verandert daar helaas niet veel aan, daar is de verdroging veel te ernstig voor. Herstel kan nog jaren duren en soms is de schade voor ecosystemen onherstelbaar”, aldus Lars Koreman, ambassadeur Natuurmonumenten in Noord-Brabant.

Juist door klimaatverandering zal extreem weer met droogte en nattigheid elkaar vaker afwisselen. Koreman: “Zolang er meer grondwater wordt onttrokken voor industrie, landbouw en drinkwater dan er door regen bij komt of in het gebied wordt vastgehouden, holt de natuur in Brabant achteruit. Grondwater is niet onuitputtelijk”.

Verdroging effectiever aanpakken

Om verdroging tegen te gaan, is het belangrijk om water langer vast te houden op een natuurlijke wijze. De onderzoekers adviseren overheden om meer grip op de grondwateronttrekkingen te krijgen, zodat verdere verslechtering van de grondwatertoestand wordt voorkomen en een goede grondwatertoestand in 2027 wordt bereikt. Dat is de uiterlijke deadline om aan de Europese verplichtende doelstelling voor grondwater en verdroging te voldoen.

Plannen moeten resultaatgerichter worden en duidelijke maatregelen kennen. Ook moet goed gekeken worden of uitbreiding van grondwaterwinning niet strijdig zijn met wet- en regelgeving. Alleen een stip op de horizon is onvoldoende.

Misha Mouwen, Brabantse Milieufederatie: “De onderzoekers laten zien dat achteruitgang van de grondwatertoestand sinds 2009 in strijd is met de Europese regels. Dat is in Brabant aan de orde en dat vraagt dus om een flinke inspanning van de overheid. De waterpartners in Brabant zijn zich bewust van de noodzaak van watersysteemherstel en een evenwichtige waterverdeling en we zijn hierover met elkaar in gesprek. We hebben er vertrouwen in dat de uitkomsten uit dit rapport helpen om de waterplannen robuust te maken”.

Dit is een gezamenlijk persbericht van de Brabantse Milieufederatie, Brabants Landschap en Natuurmonumenten.