Nacht van de Nacht 2018-campagne werpt vruchten af
februari 7, 2019
Nacht van de Nacht 2018-campagne werpt vruchten af
Dit jaar wordt de Nacht van de Nacht op zaterdag 26 oktober voor de 15e keer georganiseerd door de Natuur- en Milieufederaties (NMF). Met deze campagne wordt aandacht gevraagd voor het klimaat en energiebesparing op licht, met als doel de hoeveelheid lichtvervuiling in Nederland te verminderen.
Nederland lichtland
Nederland is een van de meest verlichte landen ter wereld. Afgelopen honderd jaar werd Nederland maar liefst zo’n 125 keer lichter. Lichtvervuiling door nachtelijke verlichting met kunstlicht kost niet alleen veel geld en energie, maar verstoort ook het bioritme van dieren en planten. En we kunnen minder genieten van de mooie sterrenhemel: in de grotere steden kan men nauwelijks nog de sterren zien, en de Melkweg al helemaal niet meer. Het opgaande licht wordt vooral veroorzaakt door openbare verlichting en reclameverlichting.
Keerpunt
De Nacht van de Nacht van de NMF campagne groeit ieder jaar en begint de vruchten af te werpen. De laatste jaren lijkt de toename in licht gestopt en op verschillende plekken zelfs af te nemen. Nederland lijkt op een keerpunt te zijn beland. Veel Nederlandse steden worden langzaam iets donkerder. Dit blijkt uit onderzoek dat is uitgevoerd in opdracht van de Natuur en Milieufederaties. Hiervoor is door middel van een satelliet bepaald hoeveel licht er de laatste jaren omhoog is gestraald vanuit de grootste Nederlandse steden.
Onderzoeksmethode
Voor het onderzoek van de NMF werd de afgelopen 6 jaar het opgaande licht om 01:30 uur in de nacht van de 54 grootste steden gemeten door de satelliet Suomi NPP. Dit onderzoek is een onderdeel van het grotere onderzoek dat plaatsvindt naar opgaand licht in Nederland en dat de komende jaren zijn beslag zal gaan vinden (zie Nachtmeetnet.nl).
Niet eerder is in Nederland het opgaande licht op deze schaal van nauwkeurigheid gemeten. De satelliet draait om de aarde in een polaire baan op een hoogte van 830 km en maakt scans met een breedte van 3000 km. Van elke pixel (750 m x 750 m) wordt het opgaande licht gemeten. Elk stukje van de aarde wordt twee keer waargenomen: één keer met de zon hoog aan de hemel en één keer midden in de nacht.
Met een GIS programma is van elke maand bepaald wat de gemiddelde waarde is van alle pixels op het grondgebied van elke stad. Hiervoor werden alle pixels van alle beelden van de heldere nachten in een maand opgeteld, waar een gemiddelde aan opgestraald licht per oppervlakte eenheid uit kwam.
Resultaten
Uit het onderzoek blijkt dat de volgende provincies het snelst donkerder worden: Flevoland (-2,4% per jaar), Gelderland (-1,7%) en Friesland (-1,5%). Brabant staat op nummer 2 als provincie met de meest verlichte steden (Zuid-Holland staat bovenaan) maar staat wel op nummer 4 als provincie met de grootste áfname van lichtuitstoot in de steden, met een daling van 1,0% per jaar.
Voor elke stad is de gemiddelde hoeveelheid opgaand licht per vierkante kilometer bepaald, en is aan de hand van dit gemiddelde een score gegeven. De donkerste steden zijn Stadskanaal (score 7), en Veendam, Emmen, Dronten en Heerenveen, allen met score 9. De Randstad scoort het slechtst met Delft (score 48) als meest verlichte stad. Maar ook Dordrecht (score 22) en Leiden (score 28) stralen veel licht omhoog, evenals Eindhoven (score 28), Den Bosch (score 27), Maastricht (score 25) en Utrecht (score 24). De overige Brabantse onderzochte steden Breda (score 21), Tilburg (score 20) en Helmond (score 19) vallen lager uit.
De hoeveelheid opgaand licht is meestal te relateren aan het inwonersaantal van een stad. Over het algemeen geldt: hoe meer inwoners, hoe meer opgaand licht.
Conclusie
Uit het onderzoek blijkt dat de toename in opgaand licht in veel van de onderzochte steden is gestopt. Als alle steden samen genomen worden, blijkt dat er zelfs een jaarlijkse afname van 0,02% in opgaand licht is over alle steden. Met name de openbare verlichting neemt nauwelijks meer toe en de kwaliteit verbetert, wat betekent dat er minder licht onnodig omhoog wordt gestraald.
Of de ontwikkeling in de hoeveelheid opgaand licht in de onderzochte steden ook iets zegt over de ontwikkeling in de rest van Nederland, is nog onduidelijk. Met het eerdergenoemde Nachtmeetnet wordt getracht om hier op korte termijn meer duidelijkheid over te krijgen.
Of Nederland de komende jaren donkerder blijft worden, zal voornamelijk afhangen van de bedrijven. “Bij gemeenten, provincies en Rijkswaterstaat zie je een mooie ontwikkeling waarbij gedimd en gedoofd wordt waar het kan. Maar door de lage kosten van LED verlichting zijn sommige bedrijven geneigd de verlichting en reclames de hele nacht aan te laten”, aldus Mattheus Bleijenberg, projectleider van de Nacht van de Nacht campagne.
Meedoen met uitdoen?
Wil je als gemeente of bedrijf ook de aanlichting en reclameverlichting uitdoen tijdens de Nacht van de Nacht? Meld je hier aan op de website. Wil je alvast tips? Op de website van staan ook aanbevelingen voor bedrijven, gemeenten en melkveehouders. Ook als particulier kun je je steentje bijdragen.