Kom in actie voor een sterke Europese Natuurherstelwet

mei 17, 2023

Kom in actie voor een sterke Europese Natuurherstelwet

De natuur in Europa en zeker in Nederland staat onder zware druk. De voorgenomen Natuurherstelwet van de Europese Commissie is daarom hard nodig om de achteruitgang van vele soorten planten, dieren en hun leefgebieden te stoppen. Maar de Nederlandse regering en de Tweede Kamer vinden dat de wet te ver gaat en willen deze daarom op cruciale onderdelen afzwakken. Achttien natuurorganisaties vinden juist dat de wet er moet komen en roepen op om je stem te laten horen vóór een sterke Europese Natuurherstelwet.

De Europese Commissie bracht in juni 2022 een voorstel uit voor een baanbrekende Natuurherstelwet. Die moet ervoor zorgen dat alle EU-lidstaten aangetaste ecosystemen herstellen en eenmaal herstelde natuur in stand houden. Juist door ervoor te zorgen dat er meer en vooral gezondere natuur is, komt er ook weer ruimte voor activiteiten. Natuurherstel en economie gaan zo hand in hand: door de Natuurherstelwet zijn de samenhangende crises op het gebied van biodiversiteit, klimaat en verontreiniging effectief aan te pakken.

Het EU-wetsvoorstel is niet alleen in het belang van planten en dieren, maar ook voor mensen. Wij zijn net zo goed afhankelijk van een gezonde natuur voor ons voedsel, voor schoon water en voor onze gezondheid. Gezonde ecosystemen als veengebieden, graslanden, zoetwatergebieden, zeeën en bossen slaan ook grote hoeveelheden broeikasgassen op en dragen bij aan het beperken van de gevolgen van klimaatverandering.

Verslechteringsverbod

Onderdeel van het EU-voorstel is een ‘verslechteringsverbod’. Dat verbod stelt dat beschermde habitats en leefgebieden van beschermde soorten die hersteld worden niet mogen verslechteren binnen én buiten Natura 2000-gebieden.

En terecht: vorig jaar kwam BirdLife International bijvoorbeeld met een rapport waaruit blijkt dat één op de acht vogelsoorten in de wereld bedreigd is. Daaronder zijn niet alleen zeldzame vogels, maar ook voorheen gewone soorten, die vooral buiten Natura 2000-gebieden voorkomen, zoals de kievit.

Er is vooral veel weerstand in Nederland tegen het nieuwe verslechteringsverbod dat gaat gelden voor beschermde habitats buiten Natura 2000-gebieden. De Tweede Kamer heeft recentelijk een motie van de BoerBurgerBeweging aangenomen, met steun van de regeringspartijen VVD, CDA en ChristenUnie. Hierin wordt de regering opgeroepen om zich maximaal in te zetten om dit verslechteringsverbod uit de nieuwe EU-Natuurherstelwet te krijgen, zodat Nederland volgens hen ‘niet op slot’ zou gaan.

Dat is een slechte zaak, omdat het precies het tegenovergestelde voorstelt van wat nodig is: verdere afbraak in plaats van herstel, ook van Natura 2000-gebieden. In het in maart verschenen Living Planet rapport staat dat de druk op de Nederlandse natuur vooral wordt veroorzaakt door stikstof, droogte en doordat natuurgebieden niet met elkaar verbonden zijn. Dat laat zien dat ook de toestand van natuur buiten beschermde gebieden van groot belang is voor natuurherstel.

Uit een onderzoek van de Europese Commissie blijkt bovendien dat elke euro die wordt geïnvesteerd in natuurherstel zich dubbel en dwars uitbetaald in economische waarde, dankzij de ecosysteemdiensten die voedselzekerheid, ecosysteem- en klimaatbestendigheid en -mitigatie en menselijke gezondheid ondersteunen.

Bindende doelen zijn nodig

Wat nu gebeurt strookt niet met prachtige beleidsvoornemens van de regering om de biodiversiteit te herstellen. Integendeel: Nederland probeert nu samen met een aantal andere lidstaten het voorstel van de Europese Commissie voor een sterke, Europese Natuurherstelwet af te zwakken. Minister Van der Wal heeft op een oproep van gezamenlijke natuurorganisaties om de wet te omarmen geantwoord dat de wet in de huidige vorm te ver gaat. Het kabinet verwijst hierbij naar de huidige stikstofcrisis. Terwijl deze crisis juist aantoont dat zelfs gemaakte afspraken geen garantie zijn van natuurbescherming en natuurherstel. Vrijwillige doelstellingen om de natuur in de Europa te beschermen zijn dus in ieder geval niet genoeg. Willen we natuur herstellen dan zijn juridisch bindende doelen juist nodig.