Hoe komen natuur en energie samen in ons landschap?

maart 18, 2025

Hoe komen natuur en energie samen in ons landschap?

Hoe ziet de BMF natuur en energie samenkomen in het landschap van nu en in de toekomst, en kunnen die elkaar bevorderen? Die vraag kreeg Femke Dingemans, directeur van de BMF, tijdens een podcast van de Regionale Energiestrategie (RES) West-Brabant. In haar antwoord, dat hieronder staat uitgeschreven, richt Femke zich specifiek op wat gemeenten kunnen doen.

“Laat ik eerst even stilstaan bij het probleem: De energietransitie legt extra druk op de biodiversiteitscrisis. Met onze windmolens, zonnevelden en door het isoleren van woningen verliezen we én natuur en verliezen dieren hun leefruimte. Maar als het ons lukt om energieprojecten slim in te richten, dus met oog voor landschap en biodiversiteit, gaan zowel inwoners als de natuur erop vooruit. Bij de Brabantse Milieufederatie noemen we dat ‘ecologische participatie’.

Groene en duurzame energietransitie
We willen graag de energietransitie versnellen en stimuleren. Maar ook op een duurzame manier doen. Want alleen als je natuur- en milieubelangen volwaardig meeneemt in dat proces, kunnen we spreken van echt groene en duurzame energietransitie met oog voor de toekomst.

Nou, hoe doen we dat? Op drie manieren:

1. We nemen als Brabantse Milieufederatie, mede namens de terreinbeherende organisatie, actief deel aan de 4 Brabants RES’sen: Daar dagen we bestuurders uit om natuurinclusiviteit in hun aanpak op te nemen.
2. Daarnaast informeren we Brabanders over wat wij kunnen doen om energie te besparen.
3. En we laten met concrete oplossingen zien hoe de natuurinclusieve energietransitie er in de praktijk uit kan zien.

Nederlanders zijn energieslurpers
Is dat allemaal nodig? Ja, want laten we eerlijk zijn: Nederlanders zijn energieslupers. Hoe meer de vraag naar elektriciteit blijft groeien, hoe meer grootschalige zonnevelden en windparken er nodig zijn. We komen er niet als we alleen daken vol leggen met zonnepanelen. En we kunnen niet de hele Noordzee vol zetten met windmolens.
Dus moeten we slim omgaan met de beschikbare ruimte die we hebben. En om die reden zetten wij ons in om de combinatie van natuur en energieopwek te stimuleren. Zodat áls het in het buitengebied moet gebeuren, ook de natuur ervan profiteert. Een mooi voorbeeld hiervan is de Energietuin.

Energietuin
Een energietuin is een opweklocatie voor duurzame energie, die in het landschap is ingepast en veel ruimte biedt aan natuur, landschap en biodiversiteit.  Een energietuin heeft daarnaast een educatieve en een recreatieve functie. Kortom, een tuin waar je energie van krijgt!
Helaas is er op dit moment nog geen enkele energietuin in Brabant. Ik zou het heel mooi vinden als het lukt om er de komende jaren 1 of meer te gaan ontwikkelen in onze provincie. Daarnaast hoop ik dat zoveel mogelijk gemeenten in hun beleid gaan opnemen dat natuurinclusiviteit een uitgangspunt is bij grootschalige energieopwek projecten. Vanuit de Brabantse Milieufederatie helpen we daar graag bij, met handreikingen, trainingen en een community op practice.

Wat kunnen gemeenten doen?
Dus, wat kun je als gemeente doen?

• Neem natuurinclusiviteit als norm op in gemeentelijk beleid bij nieuwe zon-, wind-, warmte- en isololatieprojecten
• Stel voorwaarden bij een aanbesteding, bijvoorbeeld dat beheer en monitoring gericht zijn op het verhogen van de biodiversiteit
• Stel gemeentelijke gronden beschikbaar, bijvoorbeeld voor een energietuin
• Investeer in je eigen basiskennis over het onderwerp

Kortom, het hoeft niet moeilijk te zijn om zowel een positieve bijdrage te leveren aan de energie transitie én de natuur, je moet alleen even weten hoe. Dus, weten aan welke knoppen je moet draaien om te zorgen dat het goed gaat.”