Watrestje.nu: nooit meer voedsel naar de kliko

augustus 18, 2021

Watrestje.nu: nooit meer voedsel naar de kliko

Met vrolijke inspiratie voedselverspilling tegengaan, dat is het doel van de Brabantse vrijwilligers van Watrestje.nu. En de grootste verandering begint in onze koelkast.

Dianne van Kessel, Paula Huismans, Esther Poulissen, Ivonne van Vliet en Jan Vugts zijn de drijvende krachten achter Watrestje.nu. Een initiatief dat in 2019 is geboren uit de werkplaats voedselverspilling van het Voedsel1000-evenement van de provincie Noord-Brabant. “We waren allemaal al met bewustwording, milieu en voedsel bezig. En voedselverspilling is heel tastbaar, heel concreet. Dat spreekt ons allemaal aan. Je kunt er als consument gelijk iets mee doen.”

Burgerinitiatieven als Watrestje.nu zijn belangrijk, in Nederland gooien we per jaar gemiddeld 34 kilo eetbaar voedsel per persoon weg. Met 2,5 miljoen Brabanders is er dus al snel zo’n 85 miljoen kilo voedsel te redden van de kliko. Dat zijn duizenden vrachtwagens vol.

Creatief zijn kun je leren

Veel mensen wíllen wel iets doen tegen voedselverspilling, zeggen de leden van Watrestje.nu, maar ze weten vaak niet hoe. De praktijk is bij veel mensen thuis weerbarstig. Jan legt uit: “Je koopt te veel en dan schuift het naar achteren in de koelkast of de voorraadkast. Goede voorbereiding bij het inkopen is de eerste stap.”

Esther vult aan: “Vaak doe je restje in een bakje, je weet niet wat je ermee moet doen, en na een week kun je het weggooien, want dan is het niet meer goed.” Jan: “Het ontbreekt dan vaak aan creativiteit om er iets van te maken. Dat moet je ergens leren.” En leren hoe je van een restje een Bourgondische lekkernij maakt, dat kan iedereen, daar zijn ze bij Watrestje van overtuigd.

Restjes bestaan niet

Watrestje.nu wil naar een wereld zonder voedselverspilling. “Onze missie is echt geslaagd als niemand meer denkt in restjes,” zegt Dianne. Watrestje.nu weet het uit eigen ervaring: de grootste verandering is hoe je naar de dingen in je koelkast kijkt. Restjes bestaan niet meer, want alles is een ingrediënt voor een lekker gerecht.

De groep richt zich bewust op consumenten. “Voor de horeca en voor supermarkten bestaan al andere initiatieven. Voor burgers niet. Terwijl je als consument meteen zelf iets kunt doen. Volgens Ivonne is het moeilijkste dat mensen zich vaak niet realiseren hoeveel ze weggooien.

Minder voedselverspilling: Watrestje.nu hoopt dit vooral te bereiken door handige tips en lekkere recepten te delen op sociale media, steeds meer mensen te bereiken en zoveel mogelijk partners te vinden die hen daarin steunen. Ze hopen daarbij steeds meer samen te werken met andere organisaties, om zo meer publiciteit voor dit onderwerp te krijgen.

Bekende Brabanders helpen daarbij. Zoals de oud-commissaris van de Koning Wim van de Donk, die zelfs in zijn vakantie een filmpje voor ze opnam. Of de burgemeester van Oss, Wobine Buijs, die burgers in de eigen gemeente opriep voedselverspilling tegen te gaan.

Waardering van arbeid

Paula: “Het is eigenlijk heel raar, want als je iets koopt of bereidt, is het lekker eten, maar zodra het ‘een restje’ is verliest het zijn waarde. Dat is jammer, want het blijft goed eten waar, als je goed bewaart, weer iets lekkers van te maken is.”

Esther heeft wel een verklaring, ze denkt dat wij niet meer gewend zijn aan voedselschaarste. Goede koks zien vaak wel de waarde van restjes, zegt ze: “Die zijn zich heel bewust van de liefde die erin is gestopt om het voedsel te produceren.” De anderen knikken instemmend: “Afhankelijk van het restaurant kunnen ze er meestal wel iets mee. Een goede bouillon trekken, bijvoorbeeld.”

Vroeger werden restjes niet snel weggegooid, dat zat in de cultuur. Denk aan onze wentelteefjes, gemaakt van oud brood. Of aan Italiaanse arancini, gemaakt van restjes risotto. Je zou met opzet je brood oud laten worden of te veel risotto koken om dat te kunnen maken.

Culinaire ontdekkingsreis

Inspiratie van goede koks is van grote waarde voor de groep. Via de provincie kwamen ze in contact met Erling Rugsten, een chef-kok uit Eindhoven. Hij nam ze onlangs mee op een culinaire ontdekkingsreis door hun eigen koelkast. Want het gaat niet alleen om ‘pure’ voedselresten, zoals een halve paprika. Ook bewerkt voedsel blijft vaak staan. Wat doe je bijvoorbeeld met dat halve potje kappertjes, dat nog over is na dat recept dat je laatst gemaakt hebt?

Chef Erling zat boordevol tips. Paula: “Bij mij verdwenen alle overgebleven groenten in de soep. Maar je kunt er ook broodbeleg van maken!” Dianne: “Ik wist eigenlijk niet wat je nog met een oude pastinaak kunt doen. Hij liet zien hoe je die ook op hele lage temperatuur, 60°C, kunt smoren in de oven. Heerlijk!”

Meest weggegooide voedsel

Bloemkoolstronken, bleekselderijharten…. Ze zijn heerlijk, als je maar weet hoe je ze klaar kunt maken. Toch zijn groenten niet het meest weggegooide voedsel. “Dat zijn zuivel en brood,” vertelt Esther. Ivonne vult aan: “Mensen zijn vaak te voorzichtig. Je moet ruiken en proeven.”

“Heel veel mensen weten het verschil niet tussen de afkorting ‘TGT: te gebruiken tot’ en ‘THT: tenminste houdbaar tot’,” legt Paula uit. “Veel mensen hebben toch het idee dat je ziek wordt als je iets eet waarvan de THT-datum verstreken is. Heel vaak is voedsel na de THT-datum nog een hele tijd gewoon goed. Gebruik dus je zintuigen en gooi het niet zomaar weg.”

Persoonlijke favorieten

Het favoriete restje of de favoriete tip? Dianne: “Wat ik altijd heel lekker vind zijn allerlei restjes groenten. Die snijd je in kleine stukjes en dan kruimel je daar nacho’s overheen, en wat geraspte kaas, en dan zet je het in de oven. Dat is eigenlijk altijd lekker. Ingewikkeld hoeft het niet te zijn.” Ivonne kiest voor stamppotjes: “Lekker krokant opbakken, en dan met sesamzaadjes eroverheen!”

De leden van Watrestje.nu waren al geen voedselverspillers, zeggen ze, maar ze zijn er nu nog bewuster mee bezig. Dat gaat dan om bewuster kopen, koken en bewaren. En: om creatiever omgaan met wat over is, durven combineren. Paula: “Ik maak niet altijd meer hetzelfde van een restje. Ik hebt nu een receptenboekje in mijn hoofd.”

Meer weten over Watrestje.nu? Kijk op Watrestje.nu, en volg de handige tips en lekkere recepten op Facebook en Instagram.