Succes Koepelplan: 5 voedselbossen en veel nieuwe kennis

januari 24, 2022

Succes Koepelplan: 5 voedselbossen en veel nieuwe kennis

Na 3 jaar Koepelplan Voedselbossen Noord-Brabant is de provincie vijf voedselbossen rijker en het project heeft een vracht aan nieuwe kennis opgeleverd. De toekomst is rooskleurig, Provinciale Staten willen een vervolg geven aan het koepelplan.

Brabant heeft er met het Koepelplan vijf voedselbossen bijgekregen. De afgelopen drie jaar is er 7,3 hectare voedselbos aangelegd. Elk bos met een eigen karakter.

“We hebben met elkaar vijf initiatieven tot bloei laten komen,” zegt projectleider John Vermeer. “Verspreid over de provincie zijn de voedselbossen te vinden. Het gaat om: Brabantse Wal, Helvoirt, Oirschot, Eersel en Loosbroek. Elk met een eigen accent. Waar het ene bos een zorgfunctie heeft, draait het in een ander voedselbos meer om beleving en verwerking van producten.”

Tekst gaat verder na de infographic.

Aanleg van voedselbossen

Voedselbossen zijn eetbare productiebossen en bestaan uit zeven tot negen productieve lagen. Deze lagen vormen samen een zelfstandig ecosysteem dat gebruik maakt van natuurlijke processen en kringlopen. Het gaat dan om bomen, struiken en bosplantsoen.

John Vermeer: “Het principe uit de permacultuur speelt hierin een grote rol: werk de natuur niet tegen, maar werk ermee samen. Er wordt gekozen om het natuurlijk proces alle ruimte te geven. Het voedselbos biedt zo een leefgebied voor een grote diversiteit aan soorten, natuurlijk functionerende mineralenhuishouding met inzet van bodemleven en het watervasthoudend vermogen neemt enorm toe. Het mooie is dat het landbouw en natuur combineert: je hebt én heerlijk en gezond eten én heel veel biodiversiteit.”

De afgelopen jaren is er voor elke locatie een ontwerp gemaakt en is er ook daadwerkelijk geplant. Per type voedselbos verschilt het ontwerp en het aantal en soort planten. Het Koepelplan heeft daarbij ondersteund bij de aankoop van plantgoed. De kosten voor het ontwerp en het planten, net als het beschikbaar stellen van de grond, hebben de initiatiefnemers zelf betaald.

Veel nieuwe kennis

De vijf nieuwe voedselbossen zijn divers in type, locatie en ontwerp. Door deze variatie was het mogelijk om meerjarig onderzoek te doen en de voedselbossen met elkaar te vergelijken. Daarbij was de gemene deler de eerdere functie van de grond: voormalige akkers op zandgronden die stuk voor stuk zijn gebruikt als akkerlandbouw of grasland.

Voedselbosontwerper en -onderzoeker Peter van Oort en studenten van HAS Hogeschool hebben in nauwe afstemming met het Nationaal Monitoringsprogramma Voedselbossen door de jaren heen metingen verricht op de locaties. Daarbij is er gekeken naar de effecten van voedselbossen op waterberging van de bodem en bodemkwaliteit in bredere zin.

Ook zijn er acht indicatoren onderzocht. Het gaat dan om bodemtextuur, bodemprofiel, indringingsweerstand, waterinfiltratie, regenwormen, organische stof, bodemleven en bovengrondse biodiversiteit. De uitkomsten van het onderzoek worden gebruikt om de bestaande kennis over voedselbossen te vergroten. In februari 2022 start het afsluitende onderzoek door HAS-studenten.

Tekst gaat verder na de foto’s.

 

Voedselbossen verder stimuleren

Het succes van voedselbossen, en het Koepelplan in het bijzonder, heeft ook indruk gemaakt op de Brabantse politiek.

Om de voedselbosbeweging verder te stimuleren, heeft Provinciale Staten het provinciebestuur verzocht om samen met partners een vervolg te geven aan het Koepelplan Voedselbossen Noord-Brabant. De ontwikkeling van voedselbossen past in de ambitie van het provinciebestuur naar een meer natuurinclusieve en duurzame manier van voedselproductie.

De Brabantse politiek wil op deze manier opvolging geven aan het maatschappelijke initiatief, zodat meer ondernemers dit concept in de toekomst gaan toepassen. De partners van het Koepelplan Voedselbossen Noord-Brabant werken op dit moment samen met de provincie aan de opzet van een vervolgtraject.