Routekaart: Startpunt om vlekkeloos door de Omgevingswet te navigeren

augustus 24, 2022

Routekaart: Startpunt om vlekkeloos door de Omgevingswet te navigeren

Wil je aan de slag met de Omgevingswet, maar weet je niet goed waar te beginnen? Dat kunnen wij heel goed begrijpen. Daarom vind je op deze pagina meer informatie om vlekkeloos te navigeren door de Omgevingswet. Zo vind je jouw weg naar veel waardevolle tips, basisinformatie en verwijzingen naar de belangrijkste documenten.

1. Korte introductie
2. Belangrijke wet- en regelgeving
3. Instrumenten in de Omgevingswet
4. Natuur in de Omgevingswet
   1. Gebiedsbescherming
   2. Soortenbescherming
   3. Houtopstanden
5. Participatie
6. Handhaving en toezicht
7. Websites met meer informatie

1. Introductie

Op deze pagina vind je meer informatie wanneer je mee wilt denken met een omgevingsvisie of input wilt leveren op een omgevingsplan. Ook als je het niet eens bent met een besluit van de overheid, kan de routekaart je helpen aan de juiste informatie. En wat te doen als een bedrijf zich niet houdt aan de vergunning?

Ook als je niet specifiek op zoek bent, raden we je aan de tips en links gewoon eens door te lezen om de Omgevingswet te leren kennen. Misschien brengt het je wel op nieuwe ideeën.

2. Belangrijke wet- en regelgeving

De Omgevingswet voegt straks een groot aantal wetten op het gebied van de fysieke leefomgeving samen. Zoals bouwen, milieu, water, ruimtelijke ordening, natuur en landschap, waaronder de belangrijke ‘Wet Natuurbescherming’.

Deze nieuwe Omgevingswet treedt waarschijnlijk op 1 januari 2023 in werking. De wet en vier onderliggende ‘Algemene maatregel van bestuur’ (Amvb) vind je vanaf het moment van inwerkingtreding via wetten.overheid.nl. Tot die tijd staan de geconsolideerde versies op het Informatiepunt Leefomgeving via iplo.nl/regelgeving/omgevingswet.

De Omgevingswet wordt uitgewerkt in vier Algemene maatregelen van bestuur:

1. Omgevingsbesluit: algemene en procedurele bepalingen (o.a. over omgevingsvergunning, bevoegd gezag, mer)
2. Besluit activiteiten leefomgeving (Bal): van ‘inrichting’ naar  ‘activiteit’; alles over vergunningen op één plek
3. Besluit kwaliteit van de leefomgeving (Bkl): materiele normen zoals lucht, geluid en externe veiligheid
4. Besluit bouwactiviteiten in de leefomgeving (Bbl): komt in plaats van het Bouwbesluit

Het Omgevingsloket Online, de Activiteitenbesluit Internet Module en Ruimtelijkeplannen.nl worden uiteindelijk uiterlijk in 2029 opgeheven en vervangen door het Omgevingsloket. Bekendmaking vindt plaats in de ‘Landelijke voorziening bekendmaken en beschikbaar stellen’ (LVBB).

Informatiepunt Leefomgeving (IPLO)
Wetten.overheid.nl

3. Instrumenten in de Omgevingswet

Om de Omgevingswet in de praktijk uit te voeren hebben overheden zes kerninstrumenten tot hun beschikking. Daarnaast biedt de wet instrumenten voor specifieke doelen. Het gaat om:
1. Omgevingsvisie
2. Programma
2. Decentrale regels (omgevingsplan, omgevingsverordening, waterschapsverordening)
3. Algemene rijksregels
4. Omgevingsvergunning
5. Projectbesluit.

Zowel rijk, provincies als gemeenten gebruiken deze instrumenten om de Omgevingswet uit te voeren. Op de pagina ‘Instrumenten van de Omgevingswet’ van iplo.nl vind je meer informatie over deze instrumenten.

IPLO: Instrumenten van de Omgevingswet

4. Natuur in de Omgevingswet

De Omgevingswet regelt het belang van natuur als onderdeel van de fysieke leefomgeving. Op de pagina ‘Natuur’ op de website Informatiepunt Leefomgeving vind je hier meer informatie over. De veranderingen in benamingen en procedures in vergelijking met de Wet natuurbescherming staan onder de tegel ‘Dit verandert er’.

Een overzicht van wanneer de uitgebreide procedure voor besluiten van toepassing is staat op de pagina ‘Korte en uitgebreide voorbereidingsprocedure’ op website Informatiepunt Leefomgeving.

IPLO: Voorbereidingsprocedure

4.1 Gebiedsbescherming

Een belangrijke wijziging ten opzichte van de huidige wetgeving is dat er vrijstellingen van vergunningplicht opgenomen kunnen worden in een omgevingsregeling of omgevingsverordening, zie hiervoor het onderwerp vergunningplicht Natura 2000-activiteit.

Voor een omgevingsvergunning Natura 2000-activiteit geldt de uitgebreide procedure van 6 maanden.

Meer informatie over de wetsinstrumenten ten aanzien van gebiedsbescherming kan je vinden op de pagina ‘Natuur’ op de website Informatiepunt Leefomgeving.

IPLO: Natuur

4.2 Soortenbescherming

Decentrale overheden kunnen regels stellen over flora- en fauna-activiteiten. Zo kan de provincie bijvoorbeeld maatwerkregels in de omgevingsverordening opnemen voor bepaalde flora- en fauna-activiteiten zonder nationaal belang. Of vrijstellingen van de vergunningplicht opnemen in de omgevingsverordening.

Voor een omgevingsvergunning flora- en fauna-activiteit geldt de reguliere procedure van 8 weken. Bezwaar en beroep is hier mogelijk. Let op: er zijn uitzonderingen mogelijk, zie het overzicht van procedures.

Meer informatie over de wetsinstrumenten ten aanzien van soortenbescherming kan je vinden op de pagina ‘Natuur’ op de website Informatiepunt Leefomgeving.

IPLO: Natuur

4.3 Houtopstanden

De vergunningplicht/meldingsplicht voor het vellen van houtopstanden is op een aantal punten gewijzigd in de Omgevingswet ten opzichte van de huidige wetgeving en het beleid van de rijk, provincie en gemeente. Ook een blog over houtopstanden op Omgevingsweb.nl geeft nuttige informatie.

Meer informatie over de wetsinstrumenten ten aanzien van het vellen en beschermen van houtopstanden kan je vinden op de pagina ‘Natuur’ op de website Informatiepunt Leefomgeving.

IPLO: Natuur

5. Participatie

Participatie is een belangrijke pijler onder de Omgevingswet. Het doel van participatie is het ophalen van verschillende belangen, zodat de overheid een goed integraal afgewogen besluit kan nemen. De overheid streeft naar betrokkenheid van inwoners en ondernemers bij ontwikkelingen en activiteiten in de leefomgeving. Dat doet ze door hen vroegtijdig te betrekken bij de voorbereiding van beleid.

Op de website Informatiepunt Leefomgeving staat een inspiratiegids over participatie onder de Omgevingswet. Op de website Samen voor onze leefomgeving vind je een Stappenplan participatie belanghebbenden.

6. Handhaving en toezicht

Het bestuursorgaan dat een vergunning heeft verleend, moet in beginsel de voorschriften van die vergunning handhaven met name als er een verzoek tot handhaving komt. Zie artikel 18.2, tweede lid, van de Omgevingswet. De bevoegdheid tot handhaving van een bestaande vergunning wijzigt alleen in de zeldzame gevallen dat door een wijziging van regelgeving het bevoegd gezag voor verlening van die vergunning wijzigt.

Op de pagina ‘Vergunningverlening, toezicht en handhaving‘ (VTH) van het Informatiepunt leefomgeving staat meer informatie over toezicht en handhaving onder de Omgevingswet, kijk daar ook onder het kopje ‘Bevoegd gezag Omgevingswet’.

Voor het indienen van een handhavingsverzoek is het wel relevant dat je weet bij welk bevoegd gezag je het verzoek moet indienen.

7. Websites met meer informatie

Verschillende websites bieden tips, trainingen en handreikingen die kunnen helpen met het leren ontdekken van de Omgevingswet.

Samen voor onze Leefomgeving.nl

Samen voor onze Leefomgeving is een samenwerkingsverband van verschillende natuur- en milieuorganisaties, waaronder de Brabantse Milieufederatie. Samen informeren wij inwoners over de Omgevingswet. Daarnaast ondersteunen we bij het uitoefenen van invloed op de leefomgeving door gebruik te maken van de Omgevingswet.

Samen voor onze leefomgeving.nl
Samen voor onze leefomgeving: Toolkit

Leer je groen.nl

Op het online leerplatform ‘Leer je groen’ is een training te vinden over de Omgevingswet. Je moet je wel eerst even registreren.

Leer je groen

Leer je groen: Registreer

Aan de slag met de Omgevingswet

Het programma Aan de slag met de Omgevingswet bevat ook webinars met uitleg over de
kerninstrumenten. Op de hoofdpagina van deze website staan de eerstvolgende bijeenkomsten die online te volgen zijn.

Aan de slag met de Omgevingswet: Webinars

VVM: Netwerk van milieuprofessionals

Het VVM organiseert ook bijeenkomsten over de Omgevingswet.

Dag van de Omgevingswet 2022

Omgevingsloket

Op de website Omgevingsloket staat een demo van het omgevingsloket waarin je kan oefenen met het indienen van een aanvraag of het checken van regels.

Omgevingsloket

Meer informatie

Verschillende websites bieden nieuwsbrieven aan en het laatste nieuws over ontwikkelingen rondom de Omgevingswet. Kijk voor meer informatie op:

• https://www.omgevingsweb.nl/themadossier/omgevingswet
• https://vng.nl/vng-nieuwsbrieven
• https://www.sdu.nl/service/nieuwsbrieven-gratis/inschrijving-omgevingswet
• https://aandeslagmetdeomgevingswet.nl/actueel/nieuwsbrieven-slag/
• https://www.denationaleomgevingsvisie.nl/Beheer/Registraties/1363678.aspx
• https://aandeslagmetdeomgevingswet.nl/actueel/kamerbrieven-kamervragen/