10 x Algemene tips voor natuur- en milieugroepen

februari 15, 2023

10 x Algemene tips voor natuur- en milieugroepen

Het kan voorkomen dat je hoort van een plan dat schadelijk is voor natuur en/ of milieu in jouw omgeving. Zorg dat je dan een tegengeluid laat horen! De 10 tips hieronder kunnen je daarbij helpen.

1. Hoe en waar vind ik informatie?
2. Wet open overheid (Woo)
3. Organiseer je als belanghebbenden
4. Heb ik een belang?
5. Zorg voor goede statuten
6. Inhoud van je boodschap
7. Contacten en coalities
8. Bekendheid bij het publiek
9. Informeer de politiek
10. Zorg voor media-aandacht

1. Hoe en waar vind ik informatie? Deze e-mailservice helpt je!

Hoe weet ik wat er gaande is? Vroeger stonden alle bekendmakingen in de krant of in een huis-aan-huisblad. Maar de laatste jaren zijn de meeste overheden gestopt met publicaties op papier. In plaats daarvan gaat nu alles digitaal. Maar hoe weet je nu dat er een vergunning in de buurt is verleend of dat er een plan ter inzage ligt?

> E-mailservice Overheid.nl

Een handige en tijdbesparende manier om op de hoogte te blijven is de e-mailservice van Overheid.nl. Daarop kun je zelf aangeven welke soorten bekendmakingen (bijvoorbeeld kap of milieu) van welke overheden je wilt zien. Je kunt zelfs aangeven tot welke afstand van je huis je op de hoogte wilt blijven. Zo mis je nooit meer een publicatie.

2. Maak gebruik van de Wet open overheid (Woo)

Alle informatie van de overheid is in principe openbaar. Overheden moeten uit eigen beweging informatie geven over de uitvoering van hun taak. Ook moeten ze serieus en tijdig reageren op verzoeken om informatie van burgers. Dit staat allemaal in de Wet open overheid, lees ook Wet open overheid (Woo), een bondgenoot voor milieugroepen.

Ook alle informatie over bestemmingsplannen is openbaar. Wil je weten welk bestemmingsplan geldt, kijk dan op Ruimtelijkeplannen.nl.

3. Organiseer je als belanghebbenden

Als je namens meerdere mensen spreekt, neemt de gemeente je eerder serieus. Je kunt je aansluiten bij een bestaande lokale organisatie of met andere betrokkenen een eigen groep opzetten. De BMF overkoepelt ruim 100 aangesloten (vrijwilligers)organisaties, bekijk hier het overzicht van lokale organisaties in jouw omgeving.

> Samen sta je sterker

Mensen met veel inhoudelijke kennis en mensen met contacten bij de gemeente zijn natuurlijk handig. Maar iemand die goed is met sociale media of iemand die goed kan schrijven, is ook nodig. Iedereen heeft iets waar zij/hij goed in is. Sommigen blijven liever op de achtergrond, maar schrijven wel heel goede brieven. Terwijl anderen goed zijn in het geven van presentaties of in gesprek willen gaan met de wethouder.

> Rechtsbijstandverzekering

Heb je juridische hulp nodig? Als je een rechtsbijstandverzekering hebt, bijvoorbeeld bij een verzekeraar of vakbond, dan kun je de zaak aan hen voorleggen. Je kunt ook navragen of iemand in jouw buurt een rechtsbijstandverzekering heeft die juridische hulp kan bieden, zodat je samen kunt optrekken tegen de ongewenste ontwikkeling.

Lees ook “Juridische hulp: Rechtsbijstandverzekering”

4. Heb ik een belang?

Het wordt de laatste jaren lastiger om bezwaar te maken en naar de rechter te stappen, zeker ook bij besluiten van de overheid op het gebied van het omgevingsrecht. Het is noodzakelijk dat je een belang hebt.

Om als burger belanghebbende te zijn is het nodig dat je ‘rechtstreeks feitelijke gevolgen’ ondervindt en dat die gevolgen van ‘enige betekenis’ zijn. Dat klinkt ingewikkeld, maar de vuistregel is: kun je van een activiteit niets zien, horen, voelen of ruiken, dan heb je geen belang.

Voor groepen zijn de mogelijkheden gelukkig wat ruimer, een reden te meer om je te organiseren. Lees ook ‘Wanneer ben je belanghebbende?‘.

5. Zorg voor goede statuten

Niet alleen inwoners kunnen in actie komen, maar ook lokale organisaties, zoals milieuverenigingen en -stichtingen. Maar net als een burger kan ook zo’n groep alleen bezwaar maken en beroep instellen als er een rechtstreeks belang is. Daarvoor moet je aantonen dat er belangen aan de orde zijn die je als club behartigt. Lees ook ‘Wanneer ben je belanghebbende?‘.

> Doelstellingen formuleren

Je doelstelling moet voldoende specifiek zijn en dus niet te algemeen geformuleerd. Let er dus op dat je doelstelling zich richt op een afgebakend gebied (bijvoorbeeld de gemeente of meerdere bij naam genoemde gemeenten in de regio) en op met naam genoemde specifieke belangen zoals natuur, milieu, landschap, dit alles ‘in de ruimste zin van het woord’.

> Statuten opstellen

Het beste kun je je doelstelling vastleggen in statuten in de vorm van een notariële akte. Wanneer je als groep over een goede doelstelling beschikt en feitelijk actief bent mag je er van uit gaan dat je in een procedure bij de bestuursrechter als belanghebbende toegelaten wordt. Naast milieuverenigingen kunnen overigens ook andere lokale organisaties zoals wijkorganisaties ageren, als de statuten voldoende basis geven (bijvoorbeeld: “alles wat in het belang van onze wijk is”). Lees ook ‘Zijn je statuten op orde?‘

Bij de BMF zijn modelstatuten op te vragen, stuur hiervoor een mail naar bmf@brabantsemilieufederatie.nl.

6. Inhoud van je boodschap

Zorg voor een gedegen en goed onderbouwd verhaal. Houd je boodschap simpel. Kijk welke bronnen en rapporten je standpunten ondersteunen en zoek steun bij deskundigen (bijvoorbeeld adviesbureau, onderzoeksinstituut, universiteit). Neem kennis van alle standpunten en argumenten, voor én tegen. In je eigen gelederen zijn waarschijnlijk ook verschillen van opvatting. Gebruik die intern om je mening en standpunten te verhelderen en te onderzoeken waar nuance gewenst is.

Denk van tevoren na hoe ver je wilt gaan met je actie. Zowel als het gaat om de inhoud: tot hoever ben je bereid om te onderhandelen? Maar ook als het gaat om het proces: wil je zo nodig doorgaan tot de rechter?

7. Contacten en coalities

Sluit waar mogelijk coalities met andere belanghebbenden. Kijk wie de belangrijkste betrokkenen zijn en wat hun doel en belang is. Maak kennis met zowel voor- als tegenstanders en ga open met ze in gesprek over hun belangen en argumenten.

De wereld is vaak niet zwart-wit. Het zal niet de eerste keer zijn dat dit soort contacten leiden tot verrassende coalities en ook tot onverwachte oplossingen.

8. Zorg voor bekendheid en draagvlak bij het publiek

Zorg voor bekendheid en draagvlak bij het publiek voor jullie standpunten. Je kan hiervoor verschillende activiteiten organiseren, zoals informatieavonden. Je kan ook denken aan wandelingen in het plangebied, aanwezig zijn op manifestaties, jaarmarkten en braderieën.

Creëer een positieve indruk bij het publiek. Deel flyers, posters, stickers en buttons uit. En natuurlijk kan je ook via huis-aan-huis bladen en via internet je publiek bereiken door middel van een website, online petitie, Facebook, etc.

9. Informeer de politiek en wees zichtbaar

Belangrijk is dat de politiek op de hoogte is van jullie standpunten. Weet wat er op de agenda van de gemeenteraad staat, lees huis-aan-huisbladen en meld je aan op nieuwsbrieven. Zo kan je proactief handelen.

Maak waar mogelijk gebruik van spreekrecht tijdens vergaderingen van de gemeenteraad. Ga vooral naar commissievergaderingen, want daar wordt vaak over zaken gesproken, zonder dat alle standpunten al definitief zijn ingenomen. Zorg ook voor persoonlijke contacten met afzonderlijke raadsfracties en raadsleden, ook buiten de vergaderingen om.

> Wees zichtbaar

Denk van tevoren even na naar wie je je brieven, zienswijzen, mails het beste kunt sturen. Al naar gelang de zwaarte van het onderwerp en de fase van het plan kun je communiceren met: ambtenaren, raadsleden, de wethouder of het college, de gemeenteraad zelf.

Als het gaat om officiële procedures (inspraak, zienswijzen, bezwaar, beroep) staat in de bekendmakingen exact omschreven tot wie je je moet richten, in welke periode en op welke manier. Volg die aanwijzingen exact op en probeer niet eigenwijs langs andere wegen te communiceren.

10. Zorg voor media-aandacht

Zorg ook voor bekendheid in lokale en regionale kranten. Schrijf ingezonden brieven aan lokale en regionale media, verstuur persberichten en benader de pers proactief. Formuleer daarbij een heldere boodschap en wijs één woordvoerder aan, dit voorkomt verwarring in de berichtgeving. Anticipeer op persvragen bij (on)verwachte gebeurtenissen, bereid van tevoren antwoorden op mogelijke (pers)vragen voor. 

> Perscontacten

Zorg voor goede contacten met de pers. Maak persoonlijk contact met betrokken journalisten, bijvoorbeeld bij raadsvergaderingen en informatieavonden waar je ze ontmoet. Contactgegevens van journalisten staan in de colofon (op de website) van de krant.

Meer juridische informatie

Op de pagina ‘Juridische informatie’ vind je alle artikelen met tips om plannen zo groen en duurzaam mogelijk te maken.

JURIDISCHE INFORMATIE