Burgerwindpark De Spinder: van idee naar werkelijkheid
augustus 15, 2019
Burgerwindpark De Spinder: van idee naar werkelijkheid
Door: Barbara Tetteroo (Spinderwind)
Windenergie is een goede stap voor de omschakeling naar duurzame energieopwekking in Brabant, ook in onze directe omgeving. Burgerwindpark De Spinder in Tilburg is daarvan een mooi voorbeeld. Het windpark met vier molens gaat vanaf eind 2019 groene stroom produceren voor zo’n 7.500 huishoudens in de regio Hart van Brabant.
Het windpark De Spinder is een echt burgerproject. Lokale energiecoöperaties zijn voor de helft eigenaar van het park. De Spinder toont aan dat 50 procent lokaal eigendom haalbaar is bij duurzame energieprojecten. Bewoners nemen zelf hun verantwoordelijkheid om de gevolgen van klimaatverandering te verkleinen en te zorgen voor het verbeteren van de luchtkwaliteit.
De groene stroom wordt opgewekt door vier windmolens. De hoogte van de torens is 91 meter, met een rotordiameter van 117 meter. Wanneer eind 2019 de molens draaien, dan weet iedereen: hier komt onze energie vandaan.
Jarenlange voorbereiding
Aan de voorbereidingen voor Burgerwindpark De Spinder is jarenlang hard gewerkt, door heel veel vrijwilligers van elf lokale energie coöperaties uit de regio Hart van Brabant.
Het windpark vindt zijn oorsprong in 2012. Dan worden de eerste schetsen gemaakt voor grootschalige energieopwekking op industrieterrein De Spinder aan de noordkant van Tilburg. Aan het plan werkt de gemeente Tilburg samen met waterschap De Dommel en afvalverwerker Attero. Om betrokkenheid en draagvlak bij de bevolking te krijgen wordt de samenwerking gezocht met de vijf lokale Tilburgse energiecoöperaties.
Om het project van de grond te krijgen nemen de Tilburgse energiecoöperaties de rol van ontwikkelaar op zich en worden mede-eigenaar van het project. Hiervoor wordt energiecoöperatie T-Wind opgericht. Samen met Stichting MOED (Midden-Brabantse Ontwikkelingsmaatschappij voor Energie en Duurzaamheid) is het plan verder ontwikkeld en de ruimtelijke vergunningsprocedure uitgewerkt.
Windpark De Spinder groeit uit tot een praktijkvoorbeeld van lokale participatie. Afvalverwerker Attero en waterschap De Dommel stellen hun gronden ter beschikking, en de lokale en regionale energiecoöperaties nemen de investeringen op zich. Ook de energiecoöperaties uit Oisterwijk, Dongen, Hilvarenbeek, Gilze-Rijen, Loon op Zand en Goirle-Riel sluiten zich aan. Onder de naam Hart van Brabant-Wind (HvB-Wind) en later Burgerwindpark De Spinder U.A. groeit dat eerste plannetje voor energieopwekking in Tilburg uit tot een regionaal project.
Dialoog met omgeving en elkaar
De initiatiefnemers hebben veel aandacht en tijd besteed aan het opbouwen van goede contacten met betrokken partijen zoals buurtbewoners, omliggende bedrijven en de Brabantse natuur- en milieuorganisaties, waaronder Natuurmonumenten en de BMF.
Door het actief benaderen via huisbezoeken en het organiseren van informatieavonden zijn omwonenden meegenomen in de planvorming. Hierbij zijn onder meer visualisaties uitgewerkt, en de gevolgen van slagschaduw en mogelijke geluidoverlast toegelicht. Daarnaast werden geïnteresseerden op de hoogte gehouden via een website, nieuwsbrieven en Facebook.
Een belangrijk onderdeel is de dialoog met de omgeving, maar vooral ook met elkaar. Het is een samenwerking tussen elf coöperaties, allemaal met een eigen identiteit en DNA. Veel uren is er dan ook vergaderd in de afgelopen jaren. Het was een intensief proces, waarin de elf energiecoöperaties dicht naar elkaar zijn gegroeid in de onderlinge samenwerking.
Ontwikkeling van het park
Om het project van de grond te krijgen wordt er in 2015 gestart met de formele voorbereidingen. Naast de benodigde vergunningen moet er een wijziging komen van het bestemmingsplan. Er moeten diverse ecologische studies en natuurtoetsen worden uitgevoerd. Bovenal moet de noodzakelijke SDE+-subsidie worden aangevraagd.
Een dergelijk voorbereidingstraject is kostbaar en niet zonder risico’s. De haalbaarheid van het windpark wordt pas duidelijk na het verkrijgen van de vergunningen. In verband met de hoge kosten en de risico’s zijn de coöperaties op zoek gegaan naar een betrouwbare partner om de ontbrekende financiering rond te krijgen. Deze partner wordt gevonden in Energiefonds Brabant van de Brabantse Ontwikkelings Maatschappij (BOM).
De energiecoöperaties worden samen met het Energiefonds initiatiefnemer van het project. Ze richten hiervoor Spinderwind B.V. op in 2016. Burgers zijn vanaf dat moment voor 50 procent eigenaar van het windpark, het overige eigendom ligt bij Energiefonds Brabant. Vanuit de B.V. wordt de bouw, het beheer en de exploitatie van de windmolens georganiseerd. Vanaf dat moment komt er vaart in de plannen.
De formele procedure
De notitie reikwijdte en detailniveau is het startschot van de procedure ter voorbereiding van het project. Deze ligt van eind 2015 ter inzage bij de gemeente Tilburg. In 2017 ligt het ontwerpbestemmingsplan, de milieueffectrapportage en de ontwerp-omgevingsvergunning ter inzage. Uiteindelijk is het bestemmingsplan op maandag 3 juli 2017 vastgesteld – met slechts één stem tegen – door de gemeenteraad van Tilburg. Daarnaast komt begin september het goede nieuws dat er geen bezwaren zijn ingediend op de omgevingsvergunning, daarmee wordt deze onherroepelijk verklaard.
De plannen passen goed binnen de gemeentelijke doelstellingen voor duurzaamheid en intensivering van het klimaatbeleid. “De fijne medewerking van de gemeente Tilburg is in deze periode van essentieel belang geweest, want we hadden te maken met een zeer strakke planning”, zegt Jan-Willem Revet, projectdirecteur Spinderwind B.V..
Financiering
In de najaarsronde van oktober 2017 is de SDE+-subsidie aangevraagd. Deze subsidie is bedoeld om bedrijven en instellingen te stimuleren om een duurzame energievoorziening te ontwikkelen, waaronder het bouwen van windparken. De Stimulering Duurzame Energieproductie (SDE+) heeft het karakter van een garantieregeling. De SDE subsidieert de productie van duurzame elektriciteit. De investeringen en kosten zijn voor rekening van Spinderwind B.V..
De totale kosten voor de voorbereiding en de bouw van de vier windmolens zijn ruim 15 miljoen euro. Hiervan is 3 miljoen euro ingebracht door de verenigde energiecoöperaties en Energiefonds Brabant. Het resterende bedrag wordt gefinancierd via een bancaire lening.
Om te zorgen dat het project ook echt van en voor burgers is, kunnen leden van de elf energiecoöperaties investeren in de windmolens. Voor 250 euro of meer kunnen ze instappen en aandelen kopen, de zogenoemde ‘Spinderdelen’. Uiteindelijk wordt er 1,5 miljoen euro opgehaald bij de burgers. “We zijn echt blij met dit resultaat,” zegt bestuurslid Ruud Zuer. “Inwoners van Hart van Brabant zijn zeker bereid om zelf te investeren in een duurzame samenleving.”
Het windpark De Spinder wekt duurzame energie op voor omwonenden en bedrijven. De rest wordt verkocht. Het geld dat hiermee wordt verdiend, zal door de coöperaties worden ingezet voor nieuwe duurzame projecten.
Voor meer informatie, kijk op: www.spinderwind.nl.
KEN JE GEPLANDE ENERGIEPROJECTEN IN JOUW OMGEVING?
LAAT HET ONS WETEN!